Μία από τις σημαντικότερες αιτίες των παγκόσμιων καιρικών και κλιματικών μεταβολών σε κλίμακες μεγαλύτερες του έτους, είναι η Νότια Κύμανση (Southern Oscillation). Η ύπαρξη μιας κύμανσης σε παγκόσμια κλίμακα μεταξύ των ατμοσφαιρικών πιέσεων επιφανείας αναφέρθηκε πρώτη φορά στο τέλος του περασμένου αιώνα, αλλά τεκμηριώθηκε επιστημονικά από τους Walker και Bliss, οι οποίοι περιέγραψαν όχι μόνο τα χαρακτηριστικά της κύμανσης αυτής στο πεδίο των πιέσεων επιφανείας, αλλά και τις μεταβολές στη θερμοκρασία, τη βροχόπτωση και τα πεδία ροής του ανέμου που συνδέονται με αυτήν. Ονόμασαν το φαινόμενο Νότια Κύμανση (Southern Oscillation), για να διαχωρίζονται από τις δύο μεγάλες κυμάνσεις, την Κύμανση του Βορείου Ατλαντικού και την Κύμανση του Βορείου Ειρηνικού
Η θερμή φάση της Νοτίου Κύμανσης ονομάζεται El-Nino (Εl-Nino/Southern Oscillation ή απλά ENSO για λόγους συντομίας). Αρχικά το όνομα EL-Nino, που σημαίνει «το μωρό» στα Ισπανικά και αναφέρεται στο Θείο Βρέφος, δόθηκε από Περουβιανούς ψαράδες σε ένα θερμό ρεύμα που εμφανιζόταν κάθε χρόνο κοντά στα Χριστούγεννα. Μέχρι το 1960 δεν ήταν ευρέως συνειδητό ότι δεν πρόκειται απλά για ένα τοπικό συμβάν αλλά ήταν συνδεδεμένο με αλλαγές τόσο σε ολόκληρο τον τροπικό Ειρηνικό όσο και σε ολόκληρο τον κόσμο.
Κατά την διάρκεια των γεγονότων του El-Nino, οι άνεμοι (αληγείς), που πνέουν στις περιοχές των τροπικών, εξασθενούν ή ακόμη και αλλάζουν διεύθυνση, επιτρέποντας έτσι στο θερμότερο νερό του δυτικού Ειρηνικού Ωκεανού να πλεύσει προς τα ανατολικά. Αυτό εξισορροπεί τη στάθμη της θάλασσας μεταξύ ανατολικού και δυτικού Ειρηνικού και παρατηρείται μια συσσώρευση θερμού νερού στα ανοιχτά των ακτών της Νότιας Αμερικής που αυξάνει τη θερμοκρασία του νερού στον ανατολικό Ειρηνικό Ωκεανό. Σε αυτή την ανατολική πλευρά του Ειρηνικού, ή επιφάνεια που διαχωρίζει τα ψυχρά νερά βάθους από τα υπερκείμενα θερμότερα, κατέρχεται σε βάθος 100-200m, αποτρέποντας κατ’ αυτόν τον τρόπο ανάβλυση του πλούσιου σε θρεπτικά συστατικά νερού βάθους στην επιφάνεια. Κατά συνέπεια, μεγάλος πληθυσμός ψαριών που εξαρτούν από αυτό τη διατροφή τους πεθαίνουν. Αντίθετα, στη δυτική πλευρά του Ωκεανού η επιφάνεια διαχωρισμού ανέρχεται σε βάθος περίπου 40m. Σαν επιφάνεια διαχωρισμού των θερμών επιφανειακών νερών από τα ψυχρά νερά βάθους, θεωρούμε την επιφάνεια εκείνη στην οποία η κατακόρυφη θερμοβαθμίδα νερού παρουσιάζει τη μέγιστη τιμή. Στο επίπεδο που τα επιφανειακά νερά (θερμά) διαχωρίζονται από τα νερά βάθους (ψυχρά), το πλαγκτόν αφθονεί με αποτέλεσμα να αφθονεί και η παρουσία αλιευμάτων. Αν το επίπεδο αυτό είναι κοντά στην επιφάνεια της θάλασσας, τότε αυτά μπορούν να αλιευθούν. Διαφορετικά η αλίευση είναι σχεδόν αδύνατη τόσο από τους αλιείς όσο και από τα θαλάσσια πουλιά. Στις περιπτώσεις που επικρατεί η συνήθης (ομαλή) κυκλοφορία στην περιοχή του Ειρηνικού Ωκεανού, η αλιεία στις ακτές του Περού είναι πλούσια, επειδή το επίπεδο διαχωρισμού των θερμών θαλάσσιων μαζών από τις ψυχρές, που προαναφέραμε βρίσκεται σε μικρό βάθος. Στις περιπτώσεις που επικρατεί η ανώμαλη κυκλοφορία (η φάση El-Nino), τότε στις ίδιες ακτές, εκτός των καταστροφικών βροχοπτώσεων, επικρατεί φτωχή αλιεία και άρα μετανάστευση των θαλάσσιων πουλιών, επειδή όπως προαναφέραμε, το επίπεδο διαχωρισμού των θερμών επιφανειακών νερών από τα ψυχρά, ευρίσκεται σε μεγάλο βάθος.
Κατά τη διάρκεια του φαινομένου El Nino, οι βροχές οι οποίες υπό κανονικές συνθήκες θα έπεφταν στα τροπικά δάση της Ινδονησίας, αρχίζουν να πέφτουν στις ερήμους του Περού, προκαλώντας έτσι δασικές πυρκαγιές και εκτεταμένη ξηρασία στο δυτικό Ειρηνικό Ωκεανό και μεγάλες πλημμύρες στην Νότια Αμερική.
Η περίοδος των ψυχρότερων από τις υπό κανονικές συνθήκες θερμοκρασιών της επιφάνειας του Ωκεανού στην περιοχή του ανατολικού Ειρηνικού αντιστοιχεί στην ψυχρή φάση της Νοτίου Κύμανσης και καλείται La Nina. Η φάση La Nina λαμβάνει χώρα κάθε 2 έως 7 έτη υπό κανονικές συνθήκες, λόγω της αύξησης της έντασης των ανατολικών αληγών ανέμων κοντά στην επιφάνεια του κεντρικού και ανατολικού Ισημερινού Ειρηνικού Ωκεανού. Η αύξηση της έντασης των αληγών ανέμων, προκαλεί την αύξηση της ποσότητας του ψυχρότερου νερού στην παράκτια περιοχή της Νότιας Αμερικής και την μείωση της θερμοκρασίας των νερών της. Έτσι, τα επεισόδια La Nina χαρακτηρίζονται από χαμηλότερες από τις κανονικές πιέσεις πάνω από την Ινδονησία και τη Βόρεια Αυστραλία και υψηλότερες από τις κανονικές πιέσεις πάνω από το ανατολικό τροπικό Ειρηνικό Ωκεανό. Κατά την διάρκεια των επεισοδίων La Nina ανατρέπονται τα κανονικά χαρακτηριστικά της τροπικής βροχόπτωσης και ατμοσφαιρικής κυκλοφορίας. Τα ασυνήθιστα ψυχρά νερά του κεντρικού Ισημερινού Ειρηνικού οδηγούν σε μειωμένη νέφωση και βροχόπτωση στην εν λόγω περιοχή, ιδιαίτερα κατά το χειμώνα και την άνοιξη του Βορείου Ημισφαιρίου. Ταυτόχρονα, σημειώνονται αυξημένες βροχοπτώσεις στην Ινδονησία, στην Μαλαισία και στην Βόρεια Αυστραλία.
weather.gr